Куславкка районӗнчи 3-мӗш вӑтам шкулӑн 8-мӗш «б» класӗнче пӗлӳ пухакан Юлия Винокурова пӗрремӗш класранпах «пиллӗк» паллӑсемпе вӗренет. Ҫав хушӑрах ачасен «Хӗвелҫаврӑнӑш» хореографи ансамблӗнче ҫичӗ ҫул ӑсталӑхне туптать. Хула, республика, Раҫҫей шайӗнчи олимпиадӑсемпе пултарулӑх конкурсӗсенче тӑван шкул чысне хӳтӗлет.
Вӗренӳ ҫулӗ пуҫланчӗ кӑна пулин те Юля сумлӑ ҫӗнтерӳсен хисепне ӳстерме ӗлкӗрнӗ. Раҫҫей ачисен «Тӑван тавралӑх историйӗ» конкурсӗнчи республикӑри ӗҫсен пӗтӗмлетӗвӗпе вӑл пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Хаклава хӗрача «Пӗчӗк герб — пуян истори» ӗҫ тӑратнӑ, унта Куславкка хулин гербӗ, паллӑ вырӑнӗсем тата ҫыннисем пирки каланӑ. Сӑмах май ку ӗҫпе вӑл 2009 ҫулта та мала тухнӑччӗ — «Эткер» ирттерекен Раҫҫей элемӗсен конкурсне хутшӑннӑ май ун чухне 2-мӗш вырӑн йышӑннӑччӗ.
— Кашни кун мӗн те пулин ҫӗннине пӗлме тӑрӑшатӑп. Мана пулӑшса хавхалантаракансем — анне тата вӗрентекенсем, — тет Юля.
Вырсарникун Карач ял тӑрӑхӗн культура ӗҫченӗсем ҫутҫанталӑкпа туслӑ пулнине кӑтартрӗҫ — «Йывӑҫ ларт та ӑна упра» программӑна кӗрекен мероприятие хутшӑнса Куславкка–Шупашкар автоуҫул хӗрринче пин ҫурӑ хурӑн хунавӗ лартрӗҫ. Ку ӗҫе вырӑнти ял тӑрӑхӗн администраци ӗҫченӗсем те хутшӑнчӗҫ.
Карач ялӗ Куславкка районӗн анӑҫ енче вырнаҫнӑ. Ку ял тӑрӑхне пурӗ 9 ял кӗрет: Илепар, Карач, Кӗҫӗн Карач, Мениҫырма, Минкӗш, Паланкасси, Ҫатрӑк, Тулпай, Якунькасси. Вӗсем пурте Енӗшӗн сылтӑм енче вырнаҫнӑ. Кашни ялӗ хӑйне евӗр, кашнийӗнчех мӗнле те пулин уйрӑмлӑх, хитрелӗх пур. Ҫавӑнпах пулӗ ку вырӑна халӑх Тискер Иван вӑхӑтӗнчех вырнаҫа пуҫланӑ.
Куславкка район халӑхӗ ҫӗртмен 4-мӗшӗнче Акатуя анлӑн уявларӗ.
Хальччен «Радуга» пионер лагерӗ пулнӑ уҫланкӑна чӑваш ялӗ картишӗсемпе, килӗ-ҫурчӗсемпе, ҫатан карти-мӗнӗпе куҫса килнӗ тейӗн. Ял халӑхӗ тата хула ҫыннисем, уява килнӗскерсем, пӗр-пӗрин патне хаваспах «хӑнана» ҫӳрерӗҫ. Кашни «килтех» вара сӗтел тулли ӗҫме-ҫиме.
Уява пухӑннӑ халӑха район ертӳҫисем саламланӑ хыҫҫӑн ҫур аки вӑхӑтӗнче чи хастар ӗҫленисене наградӑсемпе паха парнесем пачӗҫ.
Районта кӑҫал тыр-пула пурӗ 11 пин гектар ытла акнӑ. Ҫакӑн чухлӗ ҫӗре сухаласа акма машинӑпа трактор паркне ҫӗнетни май пачӗ. Юлашки виҫӗ ҫулта районта 250 миллион тенкӗлӗх ҫӗнӗ техника туяннӑ. Ытти ҫитӗнӳсем те сахал мар куславккасен. Ҫавӑнпа та мӗншӗн савӑнас мар-ха паянхи уявра?
Акатуй кашни ҫулах хавасланма, пӗр-пӗрне курса калаҫма кӑмӑл тӑвакансене пӗр ҫӗре пухать.Уява таврари ялсенче пурӑнакансем кӑна мар, ытти хуласенчен те килеҫҫӗ. Халӑх ӑстаҫисем те хӑйсен тӗрлӗ-тӗрлӗ таварне — килте тӗртнӗ кавирсене, хӑваран авса тунӑ сӗтел-пуканпа карҫинкка-сумккасене, килти хуҫалӑхра кирлӗ савӑт-сапана сӗнчӗҫ.
Чӑвашсен паллӑ писателӗ, пирӗн ентеш Никифор Мранька ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитсе пынине халалласа Куславккари Н.И. Лобачевский музейӗнче ҫак кунсенче вулавҫӑсен ӑмӑртӑвӗ иртрӗ.
Никифор Мранькан пултарулӑхӗнче нумай томлӑ «Ӗмӗр сакки сарлака» романӗ тӗп вырӑн йышӑнать. Ӑна вӑл 1959-1970 ҫулсенче ҫырнӑ. Ку вӑл чӑваш литературинчи истори темипе ҫырнӑ чи лайӑх эпикӑллӑ произведенисенчен пӗри пулса тӑрать.
Шӑпах ҫак романри сыпӑксене илемлӗ вуласа пачӗҫ те ӗнтӗ конкурса хутшӑнакансем. Пӗр-пӗринпе пултарулӑх тӗлӗшӗнчен тупӑшма Энтри Пасарӗнчи, Елчӗкри, Тӗрлемесри вӑтам шкулсенче, Тӗмшерти тата Куславккари 1-мӗш тӗп шкулсенче вӗренекенсем килнӗ. Жюри членӗсем таврапӗлӳҫӗ тата поэт М. Андреев, хулари тӗп библиотека ӗҫченӗ Н. Орлова тата Музей-ҫуртӑн экскурсовочӗ Н. Егорушкина вӗсене тивӗҫлӗ хаксем пачӗҫ. Ҫапла вара пӗрремӗш вырӑна Энтри Пасарӗнчи вӑтам шкулта 7 класра вӗренекен А.
Иртнӗ шӑматкун, ҫӑвӑн 14-мӗшӗнче Шупашкарти 1-мӗш ача-пӑча ӳнер шкулӗнче «Хуткупӑс — чунӑм ман» ятлӑ халӑх пултарулӑхӗн 1-мӗш уҫӑ хула фестивалӗ иртрӗ. Куславкка районӗнчен унта Яковпа Борис Фёдоров тата Сергей Утемов хутшӑнчӗҫ. Фестиваль жюрийӗ Куснар купӑҫҫисен пултарулӑхне лайӑх хакларӗ — диплом парса чысларӗ.
Пысӑк хака тивӗҫнӗшӗн саламлатпӑр, халӑх пултарулӑхне упраса аталантарнӑшӑн пысӑк тав калатпӑр!
Аслӑ Ҫӗнтерӳ 66 ҫул тултарнӑ тӗле Чӑваш кӗнеке издательстви паха парне хатӗрлерӗ — Николай Максимовӑн «Пӗр хӗрес айӗнче» кӗнеки кун ҫути курчӗ. Унта кӗнӗ хайлавсенчи ӗҫ-пуҫ Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пынӑ ҫулсенче чӑваш ялӗнче пулса иртет.
Эпир халӗччен фронтри юнлӑ ҫапӑҫусемпе, вутри юратупа, совет салтакӗсен тыткӑнри пурнӑҫӗпе нумай паллашнӑ, анчах тыткӑна лекнӗ нимӗҫ салтакӗсемпе чӑваш ҫыннисен хутшӑнӑвӗсем ҫинчен ҫырнине астумастӑп.
«Пӗр хӗрес айӗнче» повеҫри Силемпи госпиталь комиссарӗ ҫине тӑрсах ыйтнипе хӑй кӑмӑлне хирӗҫлесех унта ӗҫлеме килӗшет. Малтанах, паллах, питӗ йывӑр килет хӗре. Вӑхӑт иртнӗ май нимӗҫ салтакӗсем пурте фашист пулманнине, вӗсен хушшинче таса чӗреллисем те пуррине ӑнланса илет. Силемпи тыткӑнри Курт Шаговецпа туслашать. Майӗпен туслӑх юратӑва куҫать. Австри ҫӗрӗ ҫинче фермер ӗҫӗпе пурӑннӑ Курта та вӑрҫӑ пачах кирлӗ мар. Совет ҫыннисем умӗнче хӑйне парӑмлӑ туйнӑран вӑрҫӑ пӗтсен те чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ӗҫлесе пурӑнасшӑн вӑл, халӗ те тӗрлӗ енлӗ пулӑшма тӑрӑшать.
2011 ҫулхи акан 16-мӗшӗнче Чӑваш Республикин вӗренӳ институтӗнче наци культурин «Туслӑх хӗлхемӗ» республика фестивалӗ иртрӗ.
Фестивалӗн тӗллевӗ шкул ачисене чӑвашлӑх тӗнчине кӗртесси, чи пултаруллисене, чи тав́ҫӑруллисене палӑртасси пулчӗ.
Конкурса 59 ача хутшӑнчӗ. Вӗсем номинацие кура 3 ушкӑна уйрӑлчӗҫ.
Пӗрремӗш ушкӑнра чӑваш шкулӗнче вӗренекенсем тупӑшрӗҫ, вӗсем «Чӑвашлӑх тӗнчи» номинацире мультимеди презентацийӗсем кӑтартрӗҫ. Презентацире 3 тема пулчӗ: «Ухсай Яккӑвӗ калӑпланӑ ҫын тата ҫут ҫанталӑк сӑнарӗсем», «Юхма Мишши — ача-пӑча ҫыравҫи», «Чӑваш Енӗн тӗнче уҫлӑхне тухнӑ каччисем».
Иккӗмӗш ушкӑн «Ҫӑлтӑрчӑк» номинацире тупӑшрӗ. Кунта вырӑс шкулӗнче вӗренекенсем пулчӗҫ. Вӗсем 5 станци иртрӗҫ: «Чӗвӗлти чӑваш чӗлхи», «Илемлӗх тӗнчи», «Шахвӑрту сӑмах пуххи», «Чӑваш ҫӗр-шывӗн паллӑ ҫыннисем», «Пирӗн пултарулӑх».
Виҫҫӗмӗш ушкӑна «Шевле» номинаци пӗрлештерчӗ. «Шевле» конкурса Раҫҫей космонавтикин ҫулталӑкне халалланӑ. Вӑл «Инҫетри планетӑсен тусанлӑ сукмакӗсем ҫинче юлӗҫ пирӗн йӗрсем…» девизпа иртрӗ. «Шевлеҫӗсем» ӳкерчӗк ӳкерессипе тупӑшрӗҫ.
«Чӑвашлӑх тӗнчи» номинацире мала тухнисем:
1-мӗш вырӑн — Анисова Анна (Етӗрне районӗ, Палтай шкулӗ),
2-мӗш вырӑн — Миронова Людмила (Комсомольски районӗ, Хирти Мӑнтӑр шкулӗ),
2-мӗш вырӑн — Павлов Евгений (Элӗк районӗ, Юнтапа шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Зеленкова Анна (Патӑрьел районӗ, Турхан шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Соснова Валентина (Йӗпреҫ районӗ, Кӗлӗмкасси шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Смаева Ксения (Шӑмӑршӑ районӗ, Васан шкулӗ).
Нумай пулмасть, юпан 30-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче Куславккасен уявӗ иртни пирки эпир пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Ҫак тӑрӑхпа ҫыхӑннӑ Шупашкарти тепӗр мероприяти ҫинчен «Хыпар» хаҫат пӗлтерет — Чӑваш Енӗн Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнчи «6x7» ӳнер галерейинче Куславкка районӗнчи халӑх ӑстисен куравӗ уҫӑлнӑ.
Ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ ҫӗре асӑннӑ район администрацийӗн социаллӑ аталанупа архив ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Марина Солдатихина, ҫавӑн пекех курава тӑратнӑ хӑш-пӗр ӗҫ авторӗсем Любовь Скворцова тата Юрий Орлов хутшӑннӑ. Алӗҫ ӑстисене Халӑх пултарулӑх ҫурчӗн Тав хучӗпе чысланӑ.
Галерейӑри ҫӗнӗ курав чӳкӗн 15-мӗшӗччен ӗҫлӗ. Унта тӑм теттесемсӗр пуҫне картинӑсемпе тата хӑваран авса тунӑ карҫинккасемпе, ҫемҫе пукансемпе, чечек савӑчӗсемпе, ытти япалапа паллашма май пулӗ. Вӗсен авторӗсем — Юрий Орлов, Валентина Юсова, Елена Смирнова, Любовь Смирнова.
Ҫакна палӑртмалла: Куславкка районӗ ӑстасемпе пуян.
Паян, юпан 30-мӗшӗнче, Шупашкарти патшалӑх филармонире Куславккасем пухӑнчӗҫ — ентешлӗх уявӗ иртрӗ. Вӗсен уявне чаплӑ хӑнасем чылай пынӑччӗ — ЧР сывлӑха упрассипе социаллӑ аталану министрӗ Муллина В.П., ЧР Патшалӑх Канашӗн Разумов А.В., тата ыттисем. Малтанах «Куславккасем» ентешлӗхӗн президенчӗ Ю.А. Зорин зала пухӑннӑ хӑнасене уява килнӗшӗн тав сӑмахӗ каларӗ. Шупашкарта тӗпленнӗ ытти ентешлӗх представителӗсем те салам сӑмахӗ каларӗҫ: Канаш, Элӗк, Елчӗк, Патӑрьел, Шупашкар, Ҫӗрпӳ тӑрӑхӗнчи пӗрлешӳсен ертӳҫисем Куславкка тӑрӑхӗнчи чӑвашсене чунтан-чӗререн уяв ячӗпе саламларӗҫ.
Уяв савӑнӑҫлӑ иртрӗ, сцена ҫинче юрӑпа ташӑ улшӑнсах тӑчӗҫ. Хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартма Хурамалти (Куславкка районӗ) пултарулӑх ушкӑнӗ (сӑмах май, савӑнӑҫлӑ уява вӑл уҫрӗ), Алена Тереньтева хӗр-упраҫ (вӑл Елчӗкрен, 9-мӗш класра вӗренет), «Хӗвелҫаврӑнӑш» ташӑ ушкӑнӗ (Куславкка хулинчен), чӑваш халӑх артистки Людмила Семёнова, Александр Белов тата ыттисем килнӗччӗ. Куракансем вӗсен юрри-ташшине тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑнчӗҫ.
Куславкка районӗнчи Куснар ял тӑрӑхӗн администрацийӗ республикӑри ялсенче ҫуртсене, комплекслӑ тата компактлӑ лартмалли проектсен конкурсӗнче малтисен йышне кӗнӗ.
Куснарти вӑтам шкулӑн спорт залне юсаса ҫӗнетнӗ. Ялти фельдшерпа акушер пункчӗн сӑнӗ те улшӑннӑ: район депутачӗсен пухӑвӗнче утӑ уйӑхӗнче асӑннӑ объектсемпе пӗрлех культура ҫуртне юсама 4,2 млн тенкӗ уйӑрнӑ. Конкурс условийӗсемпе килӗшӳллӗн юсав ирттерме каякан укҫан пӗр пайне федераци бюджетӗнчен саплаштараҫҫӗ, ҫуррине — вырӑнти администраци шутӗнчен. Патшалӑх пулӑшӑвӗпе ял ҫыннисем кӑмӑллӑ.
Ытти ӗҫре те пуҫаруллӑ вӗсем. Ялти шыв пӑрӑхӗ темиҫе ҫӗрте шӑтсан такам килсе юсаса-туса парасса кӗтсе ларман: халӑхран укҫа пухнӑ та ҫийӗнчех кӑлтӑка пӗтернӗ. Ҫавӑнпа пӗрлех шыв юхтарса ларакан, юрӑхсӑра тухнӑ колонкӑсене йӗркене кӗртнӗ. Куславккари «Ял хуҫалӑх химийӗ» организаци Куснар ял урамӗсене вак чул сарса хытарнӑ. Ӑна тума федераци бюджетӗнчен уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе усӑ курнӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 753 - 755 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |